Smerige zaken

Wat zijn spoedlocaties?

Spoedlocaties bodemverontreiniging zijn locaties die bij huidig gebruik onaanvaardbare risico's kunnen vormen voor de mens (humane spoedlocaties), locaties waarbij verontreinigingen zich verspreiden via het grondwater (spoedlocaties verspreiding) en locaties waarbij het ecosysteem wordt bedreigd (spoedlocaties ecologie).

Activiteiten die het meest hebben bijgedragen aan het ontstaan van bodemverontreiniging bij alle soorten spoedlocaties zijn de chemische wasserijen/stomerijen (bij 20% van alle spoedlocaties), de productie, opslag en verwerking van chemicaliƫn (12%), benzineservicestations (11%), metaalbewerking en -constructie (11%), baggerspecie en stortplaatsen (8%) en het opslaan en verpompen van brandstoffen (7%). Daarnaast is er een groep 'overig' (31%) met een grote variatie aan activiteiten zoals machine- en apparatenbouw en gasfabrieken.

Meest voorkomende verontreinigingen
De meest voorkomende verontreinigingen bij alle soorten spoedlocaties zijn vluchtige organochloorverbindingen (VOCl). Dat geldt voor 47% van het aantal spoedlocaties. Andere belangrijke verontreinigingen zijn vluchtige aromaten (15%), zware metalen (13%) en minerale olie (11%). In veel gevallen (5%) is er ook sprake van mengsels van stoffen. Bij de overige locaties (9%) worden diverse andere verontreinigingen aangetroffen, zoals PAK (teerproducten), cyaniden, asbest en bestrijdingsmiddelen.

Soorten risico's
Risico's van bodemverontreiniging, en daarmee de criteria voor humane spoed, hangen af van de mate van blootstelling aan de verontreinigingen. De belangrijkste blootstellingsroute voor humane risico's is inhalatie van vluchtige verbindingen die door uitdamping vanuit de bodem in de binnenlucht van woningen en gebouwen terecht komen. Dat geldt voor 48% van het aantal humane spoedlocaties. Andere belangrijke blootstellingsroutes zijn ingestie van grond door spelende kinderen (17%), gewasconsumptie (5%), inhalatie van asbestvezels vanuit de grond (5%) en drinkwater via permeatie van waterleidingen (2%). Criteria voor spoed kunnen ook zijn: hinder en irritatie (stankoverlast, huidcontact), samen 4% van het aantal locaties.

Bron: Compendium voor de Leefomgeving