Veelgestelde vragen Spoedlocaties

Een spoedlocatie is een locatie waar een bodemverontreiniging aanwezig is die bij het huidige gebruik een risico kan vormen voor mens of milieu. In het bodemsaneringsbeleid spreken we van drie soorten risico’s:

  • Humane risico’s (risico’s voor de mens): bijvoorbeeld door uitdamping van verontreiniging naar binnenlucht in huizen, door consumptie van groenten uit de (moes)tuin of door inademing van asbestvezels;
  • Ecologische risico’s (risico’s voor dieren en planten): bijvoorbeeld in natuurgebieden;
  • Verspreidingsrisico’s (onaanvaardbare verspreiding van de verontreiniging in het grondwater): bijvoorbeeld een steeds groter wordende zeer omvangrijke verontreiniging in het grondwater of een verontreiniging in het grondwater die een nabijgelegen drinkwaterwinning bedreigt.

Er is overigens geen sprake van acuut gevaar, maar bij langdurige blootstelling kunnen er onacceptabele risico’s ontstaan.

Het Bureau voor Lokale Zaken, doet samen met lokale media onderzoek naar deze zogenoemde spoedlocaties.

Waar moet ik op letten als ik een huis wil kopen?

Als u van plan bent een huis te kopen is het verstandig uit te zoeken of de bodem verontreinigd is en of er eventueel gesaneerd is of moet worden. Volgens de wet is de koper zelfs verplicht uit te zoeken of er verontreiniging aanwezig is (de onderzoeksplicht) en de verkoper is verplicht de koper te informeren over aanwezige verontreiniging (de informatieplicht). Bij de gemeente of het Kadaster kunt u navragen of er een zogenaamde ‘gebruiksbeperking’ op de bodem rust. De bodem mag dan niet voor alle doeleinden worden gebruikt (u mag uw tuin bijvoorbeeld niet als moestuin gebruiken).

Wat is een spoedlocatie?

Als bij bodemverontreiniging sprake is van ernstige humane of ecologische risico’s (risico’s voor mens, dier en plant) of verspreidingsrisico’s (risico’s via grondwaterverspreiding) dan moeten met spoed maatregelen worden genomen om de risico’s te beperken. De plek waarvoor dit geldt, heet een ‘spoedlocatie’. Bij spoedlocaties moet de verontreiniging bovendien vóór 1987 zijn veroorzaakt. Latere verontreinigingen moeten volgens de wet(zorgplicht) al direct en volledig verwijderd zijn.

Mijn perceel is onderzocht en staat niet op de lijst. Is het dus schoon?

Dat een locatie niet op de lijst met spoedlocaties voorkomt, wil niet zeggen dat de locatie schoon is. Het betekent wel dat er bij het huidige gebruik geen risico’s zijn voor de mens, ecologie of verspreiding zijn.

Mijn terrein is een spoedlocatie. Ben ik verantwoordelijk voor verontreinigingen op mijn terrein?

De Wet bodembescherming kent een duidelijke voorkeursvolgorde. In principe geldt ‘de vervuiler betaalt’. Dat wil zeggen dat de veroorzaker de sanering uitvoert in eigen beheer. Is dit onmogelijk, bijvoorbeeld omdat hij niet meer te achterhalen is, dan is in beginsel de eigenaar/gebruiker aansprakelijk. In sommige gevallen is de overheid achtervang.

Hoe zit het met verontreinigd grondwater onder mijn perceel?

Bij normaal gebruik van uw perceel komt u niet in contact met grondwater. Als u wel in contact kunt komen met grondwater door bijvoorbeeld het oppompen van grondwater voor beregening, of u bent van plan een WKO-installatie te plaatsen, dan moet u wel rekening houden met een eventueel aanwezige bodemverontreiniging of verontreiniging in het grondwater.

Wat als één en dezelfde verontreiniging zowel voor als na 1987 is ontstaan?

In zo’n geval moet worden onderzocht welk gedeelte van de verontreiniging vóór en welk gedeelte ná 1987 is ontstaan. Is het grootste gedeelte ontstaan voor 1987, dan moet de verontreiniging worden gesaneerd of beheerst. Als dit onderscheid niet gemaakt kan worden, dan zal de gemeente of provincie op basis van beschikbare informatie bepalen of de verontreiniging als een ‘oud’ (ontstaan voor 1987) of ‘nieuw’ geval (ontstaan na 1987) wordt gezien.

Wie moet een nieuwe verontreiniging saneren?

Voor verontreinigingen die na 1987 zijn ontstaan, geldt de zorgplicht. Die houdt in dat in principe de veroorzaker de verontreiniging (indien redelijkerwijs haalbaar) moet wegnemen. Maar de zorgplicht kan behalve voor de directe veroorzaker ook gelden voor bijvoorbeeld de eigenaar van een perceel. Als noch de veroorzaker, noch de eigenaar kan worden aangesproken, dan is de gemeente als bevoegd gezag (Wet bodembescherming) achtervang. Als de gemeente fungeert als achtervang, dan wordt hiervoor rijksgeld ingezet.